Kỹ thuật bế nổi trong in ấn, còn gọi là bế nổi hoặc dập nổi là một kỹ thuật gia công sau in nhằm tạo ra các chi tiết như chữ, logo, hoa văn, hình ảnh nổi lên trên bề mặt của ấn phẩm.
Đặc điểm của kỹ thuật bế nổi
Tạo hiệu ứng 3D: Các chi tiết được bế nổi sẽ nhô cao hơn so với bề mặt giấy hoặc vật liệu in, tạo cảm giác chiều sâu và sự chân thực khi nhìn và sờ vào.
Sử dụng khuôn: Kỹ thuật này sử dụng khuôn âm và dương (thường bằng kim loại) để ép vật liệu in ở giữa, làm biến dạng bề mặt và tạo hình nổi theo khuôn.
Mặt trước nổi, mặt sau chìm: Phần bề mặt phía trước của ấn phẩm sẽ nổi lên, trong khi mặt sau tương ứng sẽ bị lún xuống.
Mang lại sự sang trọng và độc đáo: Bế nổi giúp tạo điểm nhấn, nâng cao tính thẩm mỹ và giá trị cho ấn phẩm, thể hiện sự chuyên nghiệp và đẳng cấp.
Vì sao nên sử dụng kỹ thuật bế nổi?
- Làm nổi bật các thông tin quan trọng như logo, tên thương hiệu, slogan.
- Tạo điểm nhấn cho các chi tiết thiết kế, hoa văn.
- Tăng tính tương tác và trải nghiệm cho người xem (có thể cảm nhận bằng tay).
- Nâng cao giá trị thẩm mỹ và sự sang trọng của sản phẩm in.
- Có thể được sử dụng như một yếu tố bảo mật hoặc chống giả.
Kỹ thuật bế nổi áp dụng trong in ấn gì?
Kỹ thuật bế nổi được ứng dụng rộng rãi trên nhiều loại ấn phẩm, đặc biệt là những sản phẩm đòi hỏi sự cao cấp và tinh tế trong các ấn phẩm sau
- Danh thiếp (Name card): Bế nổi logo hoặc tên công ty, tên người.
- Thiệp mời, thiệp cưới: Làm nổi bật các chi tiết trang trí, tên sự kiện.
- Bao bì sản phẩm: Nhấn mạnh logo, tên thương hiệu trên hộp giấy, túi giấy.
- Bìa sách, catalogue, brochure: Tạo điểm nhấn cho tiêu đề, hình ảnh quan trọng.
- Tem nhãn: Sử dụng cho các sản phẩm cao cấp.
- Giấy chứng nhận, bằng khen.
Lưu ý gì khi chọn kỹ thuật in bế nổi
Khi lựa chọn kỹ thuật in bế nổi bạn cần lưu ý một số yếu tố quan trọng để đảm bảo đạt được hiệu quả thẩm mỹ mong muốn và chất lượng sản phẩm tốt nhất
Chất liệu in
-
- Loại giấy: Kỹ thuật bế nổi hoạt động tốt nhất trên các loại giấy dày dặn, có độ bền và khả năng chịu lực tốt. Giấy mỹ thuật, Couche, Bristol, hoặc Kraft với định lượng từ 250gsm trở lên thường được khuyên dùng.
- Độ dày (định lượng giấy): Độ dày của giấy ảnh hưởng trực tiếp đến độ nổi của chi tiết. Giấy càng dày thì hiệu ứng bế nổi càng rõ nét và ấn tượng. Nếu muốn bế nổi một mặt mà không làm ảnh hưởng quá nhiều đến mặt còn lại (bị lún), bạn nên chọn giấy có định lượng cao hoặc cân nhắc kỹ thuật bồi giấy nhiều lớp (từ 300gsm trở lên).
- Độ co giãn và độ bền: Chất liệu cần có đủ độ co giãn để không bị rách hoặc hư hỏng dưới áp lực của khuôn dập, đồng thời đủ bền để giữ được hình dạng sau khi bế nổi.
Thiết kế và chi tiết bế nổi
-
- Độ phức tạp của thiết kế: Kỹ thuật bế nổi phù hợp nhất với các chi tiết đơn giản, rõ ràng như logo, chữ, biểu tượng hoặc các họa tiết không quá cầu kỳ. Các chi tiết quá nhỏ, mỏng manh hoặc phức tạp có thể không thể hiện rõ ràng hoặc bị biến dạng khi bế nổi.
- Kích thước chi tiết: Các chi tiết quá nhỏ hoặc khoảng cách giữa các đường nét quá gần nhau có thể gây khó khăn trong việc tạo khuôn và thực hiện bế nổi, dẫn đến chi tiết bị dính vào nhau hoặc không sắc nét. Nên đảm bảo khoảng cách tối thiểu giữa các nét.
- Vị trí bế nổi: Cần xác định rõ ràng và chính xác vị trí cần bế nổi trên bản in để tránh ảnh hưởng đến các nội dung hoặc chi tiết thiết kế khác, đặc biệt là ở mặt sau. Tránh đặt bế nổi quá sát mép giấy, đường gấp hoặc đường cấn vì có thể gây rách hoặc biến dạng.
- Kết hợp màu sắc: Bế nổi có thể là bế nổi không màu (chỉ tạo hiệu ứng nổi khối) hoặc bế nổi kết hợp với in mực/ép kim. Nếu bế nổi không màu, hiệu ứng sẽ phụ thuộc vào ánh sáng và bóng đổ. Nếu kết hợp màu, màu sắc cần được in chính xác và đồng bộ với phần bế nổi.
Khuôn bế nổi
-
- Kỹ thuật bế nổi đòi hỏi phải tạo khuôn riêng cho từng thiết kế. Khuôn thường được làm bằng kim loại (nhôm, đồng) và có chi phí ban đầu.
- Độ chính xác và độ sắc nét của khuôn quyết định chất lượng của chi tiết bế nổi.
Ảnh hưởng đến mặt sau
-
- Khi bế nổi ở mặt trước, mặt sau của ấn phẩm sẽ xuất hiện phần lõm tương ứng với chi tiết nổi. Điều này cần được cân nhắc trong thiết kế tổng thể của ấn phẩm, đặc biệt nếu mặt sau cũng có nội dung quan trọng. Có thể sử dụng kỹ thuật bồi giấy để che đi phần lõm này.
Chi phí
-
- Kỹ thuật bế nổi là một công đoạn gia công sau in, đòi hỏi kỹ thuật và khuôn riêng, do đó chi phí thường cao hơn so với in ấn thông thường. Chi phí sẽ phụ thuộc vào kích thước và độ phức tạp của chi tiết bế nổi, loại vật liệu và số lượng ấn phẩm.
Quy trình thực hiện
-
- Quá trình bế nổi cần được thực hiện cẩn thận và chính xác để đảm bảo chi tiết nổi đều, sắc nét và không làm hỏng ấn phẩm. Việc này đòi hỏi máy móc và kỹ thuật viên có kinh nghiệm.
Trong các ấn phẩm ứng dụng hiện tại có thể thay đổi các kiểu dáng của phần cần bế, đường bé khi, đường nét của ấn phẩm. Ấn phẩm có bế nổi giúp người xem ấn tượng mạnh với hình ảnh và thiết kế sáng tạo cho ấn tượng đó.
